Gripken Duş Almak Zararlı mı? Bedenin İktidarı, Vatandaşlığın Hijyeni ve Siyasetin Sıcak Suları
Bir Siyaset Bilimcinin Daveti: Gücün Mikrobik Yüzü
Toplumsal düzen, yalnızca yasalarla değil, bedenlerle de yönetilir. Devlet, bireyin davranışlarını olduğu kadar bedenini de denetler. Hijyen, bu denetimin en sessiz, en meşrulaştırılmış araçlarından biridir. “Gripken duş almak zararlı mı?” gibi masum bir sorunun bile ardında bir iktidar söylemi, bir vatandaşlık ideolojisi gizlidir.
Bu yazı, tıbbın sınırlarını aşarak, bedenin yıkanma eylemini siyasal bir pratik olarak okur. Duş almak yalnızca temizlenmek değildir; toplumsal olarak kabul görmenin, modern yurttaş olmanın, düzenin parçası olmanın bir ritüelidir.
Bedenin Yönetimi: Foucault’nun Mikropolitikası
Michel Foucault’nun biyopolitika kavramı, modern iktidarın insan bedenini bir “yönetim nesnesi” olarak ele almasını anlatır. Grip olan birey, yalnızca hasta değildir; aynı zamanda “düzeni tehdit eden potansiyel bir beden”dir. Devletin sağlık kurumları, medya ve tıp söylemi bu bedene ne yapması gerektiğini söyler: dinlen, izole ol, sıcak kal.
Bu emirlerin içinde duş alma meselesi, bir tür mikro-disiplin mekanizmasıdır. “Duş alma, soğursun” uyarısı aslında vatandaşın kendi kendini disipline etmesinin ifadesidir. Bu, iktidarın içselleşmiş biçimidir.
Duşun Siyaseti: İktidar, Temizlik ve Meşruiyet
Duş almak modern bireyin en kişisel ama aynı zamanda en siyasal eylemlerinden biridir. Çünkü temizlik, Batı modernitesinin “medeniyet göstergesi” olarak inşa edilmiştir.
Gripken duş almanın “zararlı” olup olmadığına dair tartışma, bu medeniyet kodlarının gölgesinde yürür.
– “Temiz kalmak” disiplinli, rasyonel yurttaşın görevidir.
– “Kendini korumak” ise neoliberal bireyin sorumluluğudur.
Bu çerçevede duş almak, sadece bedensel bir karar değil; devletin dayattığı yaşam pratiklerinin, kapitalist sağlık endüstrisinin ve kültürel temizlik ideolojisinin bir uzantısıdır.
Erkeklerin Stratejik, Kadınların Katılımcı Yaklaşımı
Erkekler, siyaset teorilerinde sıklıkla güç odaklı düşünürler. Onlar için “gripken duş almak” bile bir karar anıdır; risk analizi yapılır, beden bir savaş alanına döner. Bedenin ısı dengesi stratejik bir konudur; duş, kontrol kaybı anlamına gelir.
Kadınlar ise bu duruma demokratik katılım merceğinden yaklaşır. Duş, yalnızca bedeni değil, toplumsal bağları da tazeler; kendine bakmak, bakım emeğinin bir uzantısıdır. Bu bakış, siyasal anlamda “katılımcı sağlık” anlayışına karşılık gelir — bireyin bedenine, topluma duyduğu sorumlulukla yönelmesidir.
Bu fark, cinsiyetli iktidarın nasıl gündelik kararlara sızdığını gösterir.
Kurumların Söylemi: Sağlık Bakanlığı mı, Disiplin Bakanlığı mı?
Modern devlet, bedenin sağlığıyla ilgilenirken aslında kendi istikrarını korur. “Gripken duş almak zararlı mı?” sorusuna verilen yanıtlar, bilimsel rehberlik gibi görünür; oysa çoğu kez disipliner birer bildiridir.
Sağlık politikaları, vatandaşa hangi davranışın makbul olduğunu öğretir:
– Ne zaman yatacağını,
– Ne kadar sıvı alacağını,
– Ne kadar sıcak su kullanacağını.
Beden böylece devletin küçük bir haritasına dönüşür. Duş almak ya da almamak artık yalnızca kişisel bir tercih değil; kamu sağlığı, düzen ve üretkenlik meselesidir.
Grip, Beden ve Yurttaşlık
Grip olan bir beden “verimsiz yurttaş”tır. Duş alıp alamayacağı bile ekonomik üretkenlik üzerinden değerlendirilir. Çalışamazsa maliyettir; işe dönerse kahramandır. Bu noktada vatandaşlığın bedensel boyutu belirginleşir:
Devlet, sağlıklı beden ister; terli, öksüren, duş sonrası titreyen bir birey politik açıdan “riskli”dir.
Bu yüzden sağlık öğütleri çoğu zaman “vatandaşın korunması” değil, “devletin sürekliliği” içindir.
Provokatif Sorular
– Devletin sağlık söylemleri aslında birer itaat çağrısı olabilir mi?
– Hijyen, modern dünyada yeni bir yurttaşlık ideolojisi mi?
– Kadınların bakım pratikleri mi, erkeklerin kontrol refleksi mi daha siyasal?
– Bedenimiz, farkında olmadan politik bir kurumun parçasına mı dönüştü?
Sonuç: Duşun Ardındaki Devlet
“Gripken duş almak zararlı mı?” sorusu, basit bir sağlık önerisi değil, iktidarın gündelik hayata sızmasının bir göstergesidir.
Duş, bedensel bir temizlikten çok, toplumsal meşruiyetin sınırıdır.
Siyaset bilimi açısından bu, vatandaşın bedenine dair kararların nasıl ideolojik hale geldiğinin örneğidir.
Beden, artık bir yurttaşlık belgesidir; sıcak su, bir özgürlük biçimi; hastalık ise iktidarın en sessiz gözetim aracıdır.
Etiketler:
#SiyasetBilimi #BedenPolitikası #Hijyenİktidarı #GripVeToplum #KadınVeErkekBakışı #Biyopolitika #GünlükSiyaset